مدرسه علمیه رضویه

دیده شدن خدا درقران

رای دهی:  / 10

دیده شدن خدا درقران

ما معتقديم كه خداوند از ديده شدن منزه است. البته اشاعره معتقدند خلاق متعال در دنيا ديده نمي‌شود ولي در آخرت ديده مي‌شود، اما مستشرقين مي‌گويند حرف شما با قرآن تناقض دارد.

آنها مي گويند كه قرآن ابتدا در آيه «لا تُدْرِكُهُ الْأَبْصارُ وَ هُوَ يُدْرِكُ الْأَبْصارَ وَ هُوَ اللَّطيفُ الْخَبيرُ» (انعام،103) مي‌فرمايد:

چشم‌ها او را درك نمي‌كند اما او چشم‌ها را مي‌بيند. در آخر آيه نيز متناسب با قبل از آيه نفرمود او غفور و رحيم يا عزيز و حكيم است؟ با اين توجه، فواصل آيات با ماقبل آن تناسب دارد و موجود لطيف مثل نور و چيزي است كه در موضع حس قرار نمي‌گيرد.

اما سوال ديگر اين است كه در قرآن آمده كه در روز قيامت خداوند ديده مي‌شود «وجوه يومئذ ناظره»؛ يعني چهره‌هايي در روز قيامت مثل گل نظاره و مانند كساني كه خبر شادي به آن‌ها رسيده، درخشان است و در مقابل جزاي آن اين است كه به پروردگارشان مي‌نگرند؛ پس چطور مي‌گوييد خدا را چشم‌ها درك نمي‌كنند؟

پاسخ اين شبهه

در اينجا دو جواب مي‌توان گفت. جواب اول اينكه معمولا مفسران در اينجا ناظره دوم را به معني انتظار مي‌گيرند يعني منتظر اجر خدا هستند و اشاعره بر اين حرف اشكالاتي كرده‌اند ولي ما جوابي بهتر مي‌گوييم.

ناظره صريحا به معني ديدن است اما در اينجا ديدن كنايه مي باشد و در كنايه، «مكني بها» مطرح نيست بلكه «مكني عنها» مطرح است يعني ترجمه ظاهري منظور نيست بلكه چيزي منظور مي باشد كه از آن كنايه زده مي‌شود. در عربي داريم كه خاكستر خانه زيد زياد است و اگر به معني ظاهري توجه شود معناي خوبي نخواهد داشت بلكه اينجا منظور رفت و آمد زياد و مهمان‌دوست بودن زيد مي باشد.

در اينجا نيز كنايه از انتظار ثواب و آمدن پاداش خداوند است. در فارسي هم وقتي مي‌گوييم فلاني به فلاني مي‌نگرد يعني منتظر دريافت پاداش است.

زمخشري مي‌گويد: گدايي را ديدم در مكه موقع ظهر كه مردم درها را مي‌بندند و به خانه‌ها مي‌روند كه مي‌گويد: دو چشم كوچك من به خدا مي‌نگرد سپس به شما. در اينجا نگريستن به معني ديدن دست مردم است؟ نه به معني انتظار بخشش است.

جواب دوم اينكه براي فهميدن معني بايد مقابل آن را نگاه كنيم، در اينجا دو جمله داريم كه دو جمله در مقابل دارند؛ اول ناظره كه مقابل باصره است و دوم ناظره كه در مقابل فاقره قرار دارد. فاقره يعني گمان مي‌كند خداوند عذابي كمرشكن مي‌فرستند و در انتظار عقاب است پس نانظره نيز يعني در انتظار ثواب مي باشد. و مانند اين مثال باز هم در قرآن آمده كه ناظره كنايه از انتظار ثواب است.

• < قبلی
• بعدی >